Dłużnik – osoba przeciwko której prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. Jest zobowiązana do spełnienia świadczenia wskazanego w tytule wykonawczym na rzecz innej osoby (wierzyciela), na podstawie łączącego je stosunku zobowiązaniowego.
Tytuł wykonawczy to wiążący dokument, najczęściej wydawany przez sąd (choć niekoniecznie), opatrzony klauzulą wykonalności. Wszystkie rodzaje wymienia art. 777 kpc.
Na wniosek wierzyciela i na podstawie przedłożonego tytułu wykonawczego, Komornik obowiązany jest dokonać wszelkich przewidzianych prawem czynności, aby doprowadzić do wypełnienia określonego w tytule wykonawczym obowiązku. UWAGA! KOMORNIK NIE MA PRAWA BADANIA ZASADNOŚCI I WYMAGALNOŚCI TEGO OBOWIĄZKU. Komornik nie ma przy tym wiedzy, jakie zdarzenia spowodowały wydanie tytułu wykonawczego, a tym samym czego dotyczą egzekwowane przez wierzyciela należności. Odmowa podjęcia tych czynności może rodzić odpowiedzialność dyscyplinarną, cywilną i karną Komornika.
Zgodnie z art. 770 kpc dłużnik ponosi koszty egzekucji, które ściąga się wraz z egzekwowanym roszczeniem – im dłużej trwa postępowanie i im więcej czynności w jego ramach musi podjąć Komornik, tym koszty egzekucji są wyższe. Dlatego uchylanie się od świadczenia zobowiązań wobec wierzyciela tylko powiększa zadłużenie.
Zapłata całości egzekwowanej należności (wraz z kosztami egzekucyjnymi) powoduje wygaśnięcie zobowiązania i zakończenie postępowania egzekucyjnego, zaś wszystkie dokonane przez Komornika w toku tego postępowania czynności egzekucyjne zostają uchylone (uchylenie zajęcia rachunków bankowych, wynagrodzenia za pracę itp.). Tytuł wykonawczy, na podstawie którego było prowadzone postępowanie egzekucyjne, Komornik pozostawi we właściwych aktach sprawy, czyniąc tym samym niemożliwym ponowne złożenie przez wierzyciela wniosku o egzekucję spełnionego już przez dłużnika zobowiązania.